Nieuwkomers

Bij preventie van seksueel geweld is het belangrijk om voorlichting te bieden die aansluit bij de culturele achtergrond van nieuwkomers. Het is belangrijk om informatie over seksueel geweld, consent en rechten op een toegankelijke manier over te brengen. Gebruik eenvoudige taal, visuele hulpmiddelen en professionele tolken of sleutelpersonen.

Voorlichtingen zijn het meest effectief in de taal van de nieuwkomer. Communicatie kan een uitdaging zijn als er een taalbarrière is. Lees ook Omgaan met taalbarrières in de zorg en het sociaal domein. Gebruik een tolk (Zo schakelt u een tolk in) of sleutelpersoon en zorg ervoor dat deze betrouwbaar en professioneel is. Neem de tijd, gebruik eenvoudige taal en leg basisinformatie goed uit.

Non-verbale communicatie kan ook een belangrijke rol spelen. Let dus goed op lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen. Bekijk ook de informatie van Netwerk cultuursensitief werken en de bijeenkomsten die zij organiseren.

Opvattingen over seksualiteit en genderrollen kunnen sterk verschillen van wat je gewend bent. Dit kan invloed hebben op hoe zij seksueel geweld ervaren en erover spreken. In sommige gevallen speelt eer bijvoorbeeld een belangrijke rol.  Meer informatie over Eergerelateerd geweld op de website van Veilig Thuis Gelderland-Zuid.

Nieuwkomers kunnen geconfronteerd worden met risico’s en uitdagingen die hen kwetsbaarder maken voor seksueel geweld. Dit kan te maken hebben met hun migratiegeschiedenis, eerdere traumatische ervaringen in hun land van herkomst, tijdens de vlucht of in Nederland. Daarnaast hebben nieuwkomers vaak geen sociaal vangnet en zitten zij vaker in een onzekere economische situatie. Tot slot hebben nieuwkomers niet altijd vertrouwen in hulpinstanties, bijvoorbeeld omdat dit vertrouwen in het verleden is geschaad. Let op signalen zoals angst, teruggetrokken gedrag, psychische klachten of lichamelijke klachten die kunnen wijzen op seksueel geweld.

Sleutelpersonen

Sleutelpersonen zijn gekwalificeerde mensen met een migratieachtergrond die een culturele brug kunnen slaan tussen Nederlandse hulpverleners of trainers en mensen met een migratieachtergrond. Zij kunnen ervoor zorgen dat de voorlichting rekening houdt met de culturele waarden en normen van de doelgroep. In de video’s van IOM leggen verschillende sleutelpersonen of cultuur mediators uit wat hun rol inhoudt. Organisaties die met sleutelpersonen werken zijn onder andere Dokters van de Wereld en Pharos.

Nieuwkomers moeten goed geïnformeerd zijn over hun rechten in het nieuwe land. Voorlichting moet duidelijk maken wat seksueel geweld inhoudt en wat de wettelijke consequenties zijn. Op www.zanzu.nl staat informatie over de rechten in relatie tot seksuele gezondheid in zestien talen.

Het is ook belangrijk om nieuwkomers te informeren over beschikbare hulpverlening. Nieuwkomers zijn vaak minder bekend met het Nederlandse zorgsysteem. Daarom is er meer begeleiding nodig om bij passende ondersteuning terecht te komen. Deze Informatiefolders van de Internationale Organisatie voor Migratie en Dokters van de Wereld, beschikbaar in acht talen, bieden informatie over seksueel en gendergerelateerd geweld en het beschikbare hulpaanbod in Nederland. Ook is er een video ontwikkeld in zeven talen waarin de mogelijke gevolgen van seksueel geweld worden uitgelegd.

Daarnaast ondersteunt Dokters van de Wereld nieuwkomers die niet bij de huisarts terecht kunnen bij hun vragen over seksuele en reproductieve gezondheid. Indien nodig kunnen zij nieuwkomers ook begeleiden naar de reguliere zorg. Op de website vind je meer informatie over het hulpaanbod: Dokters van de Wereld | Need help?

Veel nieuwkomers hebben te maken gehad met traumatische gebeurtenissen, waardoor vertrouwen winnen vaak tijd kost. Bouw stap voor stap een vertrouwensrelatie op en creëer een omgeving waarin zij zich veilig voelen om te praten. Leg duidelijk uit wat je rol is, wat hun rechten zijn en welke hulp beschikbaar is, zodat zij weten dat ze er niet alleen voor staan. Bekijk de website van Pharos en Seksueel en gendergerelateerd geweld bespreekbaar maken bij vluchtelingenvrouwen – methodiekomschrijving.

De complexiteit van een situatie kan vragen om een multidisciplinaire samenwerking tussen verschillende professionals en organisaties. Betrek, in overleg met je cliënt, de reeds betrokken organisaties. Werk samen met tolken, sleutelpersonen, maatschappelijke organisaties, juridische experts en zorgverleners voor een eenduidige aanpak en stem af wie wat doet. Dit helpt om het slachtoffer de beste zorg en ondersteuning te geven.

Het creëren van een veilige fysieke en online omgeving is belangrijk in de preventie van seksueel geweld.  Dit omvat het opstellen van duidelijke gedragsregels, het bevorderen van respectvolle interacties en het zorgen voor toezicht en begeleiding waar nodig. Zorg dat er vertrouwenspersonen of sleutelpersonen beschikbaar zijn die nieuwkomers kunnen ondersteunen bij vragen of problemen.

Met de groeiende digitalisering is het belangrijk om nieuwkomers bewust te maken van de risico’s op seksueel geweld in een online omgeving. Voorlichting over veilig gebruik van sociale media, het beschermen van persoonlijke gegevens en het herkennen van bijv. online grooming. De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) en Dokters van de Wereld (DvdW) ontwikkelden diverse materialen (flyers, video’s en verhalen) in verschillende talen over seksueel geweld binnen migrantengemeenschappen. Deze zijn hier terug te vinden en kunnen online worden gedeeld: SAMEN: Een migrantgerichte aanpak om gender-gerelateerd geweld aan te kaarten – IOM Nederland.

Professionals en vrijwilligers die met nieuwkomers werken, moeten goed getraind zijn in het herkennen van signalen van seksueel geweld en weten hoe ze adequaat kunnen reageren. Dit omvat training in cultuursensitief werken en traumasensitieve zorg. Het is ook belangrijk dat zij op de hoogte zijn van de hulpverlening en doorverwijsmogelijkheden.  Kijk voor training op de site van Nationaal Psychotrauma Centrum ARQ en Training – Pharos

Pharos en GGD GHOR Nederland ontwikkelden verschillende vertaalde voorlichtingsmaterialen over uiteenlopende gezondheidsthema’s. Deze materialen kun je als professional gebruiken tijdens je consult met mensen met een vlucht- of migratieachtergrond. De materialen zijn geschikt om te gebruiken voor voorlichting of psycho-educatie.  Bekijk het document met een overzicht van de voorlichtingsmaterialen.